Als aktieve waarnemer komt het volgende verhaal je waarschijnlijk nogal bekend voor: Het is warempel helder buiten en je besluit waar te nemen. Wellicht ( en hopelijk ) heb je toch tijdens een bewolkte avond vooraf iets voorbereid en is er al een idee welke objecten je zal gaan waarnemen. Aangenomen dat je geen vaste opstelling hebt, kan de verhuis beginnen : driepoot, montering, telescoop, batterij of voeding, oculairen... naar buiten gesleurd en opgesteld. Na de poolafregeling kan het feest beginnen. Om een bepaald object aan de hemel terug te vinden heb je echter ook wel wat gegevens nodig. Maak je gebruik van deelcirkels dan zijn in ieder geval de coordinaten onontbeerlijk. Of je gaat te werk volgens het star-hopping principe. In dat geval zal er ook een sterrenatlas moeten bijgesleurd worden of een of meerdere sterrenkaarten. Bovendien lijkt het toch ook nog interessant dat je, eens het object in het oculair staat, ook wat gegevens bij de hand hebt over dat objekt : hoever is dit van ons verwijderd, wat is de werkelijke diameter, helderheid , radiale snelheid, spectrum , klasse enz... Meer weten over het object dat je op dit ogenblik bekijkt geeft zeker meer dimensie aan de waarneming. Maar deze dingen kan je dan weer terugvinden in andere werken. Zo komt het voor dat al eens een tafel of pupiter naast de telescoop komt met een hoop boeken en atlassen. Niet alleen wordt er tijd verloren door het buiten ( en nadien weer binnen ) sleuren van boeken, er zijn ook nog wat andere nadelen. Zo gaat bijvoorbeeld een briesje ongewenst bladeren in je atlas, je kostbare boeken worden vochtig, er valt er al eens een op de grond, of stel je voor dat je er al eens een per ongeluk laat buiten liggen... Met het oog aan het oculair, in de ene hand het besturingskastje van de telescoop, en op je andere arm een ( zware ) Uranometria is bovendien ook niet erg handig. Daarom onstond het idee om per object een soort fiche te maken, A4 formaat, veilig beschermd in een plastic pochette, met de voornaamste gegevens van het object, wat interessante wetenswaardigheden in beknopte vorm, coordinaten, een overzichtskaartje waar het object zich situeert, een foto en een detailkaart voor starhopping. Alles bij de hand dus in verband met dit object, gedaan met sleuren met boeken en atlassen... en meer tijd voor het eigenlijke waarnemen. Aanvankelijk werden deze fiches gemaakt door een vooraf afgedrukt blanco formulier met de hand in te vullen. Een kaart en een foto werden dan gefotocopieerd en erop gekleefd. Al spoedig ontstond echter het idee om al deze gegevens in een database te verzamelen en de PC de fiches automatisch te laten aanmaken. Zo onstond ANDROLOG.

Androlog groeide uiteindelijk uit tot een programma met veel mogelijkheden :

1. •Snel terugvinden en raadplegen van gegevens van deep sky objecten , dubbelsterren en variabele sterren.
   

2. •Situering van het object door middel van een kaart met Bayer en Flamsteed aanduiding, in en uit- zoomen en kleurenkaart.
   

3. •Tonen van een foto van het object.
   

4. •Hoe te vinden, algemene informatie, fotografische info , waarnemingen.
   

5. •Tonen van de grootte van het object ten opzichte van het beeldveld bij een bepaalde telescoop en oculair.
   

6. •Top tien van de dichtst bijgelegen sterren en angulaire afstand ten opzichte van die sterren.
   

7. •Afstandsschalen voor open clustrers, globular clusters, planetaire nevels, galaxy's en dubbelsterren.
   

8. •Situering van het object in de melkweg.
   

9. •Maken van lijsten met gegevens op het scherm of de printer.
   

10. •Uitvoer van gegevens in spreadsheetformaat.
    

11. •Uitprinten van fiches voor waarnemingen.
    

12. •Automatische aanmaak van een promenade, waarbij, vertrekkende van een bepaald object, dubbelster of ster de computer een waarnemingswandeling voor u uitzoekt, hierbij telkens het dichtst bijzijnde object uitzoekende, tot een promenade van 10 objecten. Hierbij kan ook een kaart worden getoont en een promenadefiche worden uitgeprint.
    

13. •Display in normale kleuren en nacht-mode
    

14. •En uiteraard: het aanmaken van waarnemingsfiches voor Deep Sky, dubbelsterren en variabele sterren.
    Androlog bevat op dit ogenblik 1775 objecten.
    Het bestand bevindt zich op de club-pc en op de harddisk van verschillende leden.
    

    

    
    Alles is op een CD ondergebracht.

Onstaan van Androlog

Van elk object in Androlog drukten we de fiches af. Elke "fiche" bestaat uit een frontpagina, waarop alle gegevens van het object, een foto en een overzichtskaart welke door het programma zelf wordt aangemaakt. De

achterpagina bevat de "algemene gegevens" , met de beschrijving van het object en wat je er van ziet in verschillende telescoopopeningen en de "hoe te vinden" rubriek met tevens de coordinaten van een nabijgelegen heldere ster voor eventuele calibratie van de deelcirkels.
Deze 2 paginas worden dan rug aan rug in een plastic A4 pochette geschoven. Aan de achterzijde wordt tevens een detailkaart geschoven voor het vinden door middel van starhopping. Deze detailkaart is op een transparant afgedrukt, zodat de kaart ook spiegelbeeld kan gestoken worden voor gebruik met een zenitprisma.

De 1775 fiches zijn samengebracht in 10 rado-mappen. In totaal telt de Androlog dus momenteel 3550 bladzijden ! Er zijn momenteel 3 complete exemplaren van elk 10 boekdelen.
Een 11de boekdeel bevat alle 'Hickson' objecten. Dit zijn groepjes van melkwegstelsels.

De Androlog mappen

Deze nieuwe uitbreiding in Androlog laat toe om snel een planning op te maken voor een waarnemingssessie. Het komt namelijk wel eens voor dat het onverwacht helder is, terwijl je nog geen tijd had om een voorbereiding te maken. De planner is hier de uitkomst. Androlog kiest hier voor jou een lijst van waar te nemen objecten die voldoen aan je opgelegde criteria :

1. •Wanneer je je naam ingeeft, zoekt Androlog alle waarnemingen af in het bestand en gaat op zoek naar objecten die je nog niet gezien hebt of waarvan er nog geen waarneming op je naam is ingevoegd.
   

2. •Er kan geselecteerd worden welke soorten objecten je al dan niet in je sessie wil opnemen: open clusters, bolhopen, sterrenstelsels, planetaire nevels, dubbelsterren... Deze objecten kan je aan of af zetten.
   

3. •Er kan worden geselecteerd op maximale magnitude.
   

4. •De zoektocht kan beperkt worden tot een stuk aan de hemel, waarbij minimum en maximum rechte klimming en minimum en maximum declinatie kan worden opgegeven.
   

5. •Je kan gaan selecteren op een waarnemingsperiode. Hierbij geef je de datum en het start- en einduur van de waarneming. Androlog zal dan de objecten weerhouden die binnen deze periode culmineren. Tevens kan ook nog een beperking van de hoogte boven de horizon worden gegeven.
   

6. •Er kan geselecteerd worden op objecten van een bepaald sterrenbeeld.
   

7. •Voor dubbelsterren kan er tevens een limiet worden opgegeven betreffende de scheiding en de magnitude van de componenten.
   
   

Bovenstaande criteria kunnen ook met elkaar worden gecombineerd. Na het ingeven van de criteria op de plannerpagina start het programma de zoektocht. Wanneer er teveel objecten aan je criteria voldoen, kan er verder worden geselecteerd door bvb de helderste te kiezen, deze met de grootste declinatie enz. Tenslotte wordt vanuit een startobject een 'promenade' berekend van de overgebleven objecten waarbij telkens het dichtst bijzijnde object als volgende wordt genomen. Hiervan krijg je dan een plannerlijst en een kaart die de af te leggen weg aan de sterrenhemel uitstippelt. Dit kan dan als plannerfiche worden geprint.

De Androlog planner

Screenshots

Een handleiding van Androlog kan je hier downloaden.

Handleiding