binstars

Het waarnemen van dubbelsterren is ook een boeiende bezigheid. Er zijn ontzaglijk veel dubbelsterren. Van vele is het dubbel karakter alleen maar te ontdekken via spectrografie omdat ze zeer dicht bij mekaar staan. Dubbelsterren die ver genoeg uit mekaar staan zodat ze visueel kunnen worden gescheiden noemen we 'visuele dubbelsterren'. Deze zijn net heel interessant voor de amateurs. Bovendien is dit ook nog een gebied waar amateurs een wetenschappelijke bijdrage kunnen leveren met relatief eenvoudige middelen. Voor het waarnemen van dubbelsterren worden er ook minder eisen gesteld aan de kwaliteit van de sterrenhemel. Zo speelt de lichtpollutie een veel mindere rol en is de transparantie van de hemel veel minder belangrijk. Ook bij volle maan kan je zonder problemen dubbelsterren waarnemen. 
De belangrijkste eigenschappen van een dubbelster zijn : 
Scheiding : deze geeft de (schijnbare) scheiding aan tussen de beide komponenten, uitgedrukt in boogseconden.
Positiehoek : Deze geeft de hoek aan waaronder de begeleider wordt gezien ten opzichte van de hoofdster. Deze hoek is uitgedrukt in graden en wordt gemeten vanaf het N (0 graden), via het O (90 graden), het Z (180 graden) en het W (270 graden )
De kleur van de beide sterren.

Er zijn verschillende manieren om een dubbelster waar te nemen.

•Je kan ze gewoon visueel bekijken en genieten van het zicht. Vele dubbelsterren hebben een mooi kleurkontrast omdat beide sterren heel dikwijls van een totaal verschillende aard zijn (spectrum). Tevens kan je proberen de scheiding en de positiehoek visueel te schatten. Het schatten van de scheiding is niet gemakkelijk, maar bij de positiehoek kan het mits wat oefening wel lukken tot een nauwkeurigheid van circa 5 graden. Tevens kan je je ook een idee vormen van de kleur van beide sterren. Schrik niet wanneer je de kleur anders ziet dan iemand anders. Dit is een normaal fenomeen daar kleur ontwaren in sterren ( behoudens een aantal zeer opvallende exemplaren zoals Albireo ) niet zo eenvoudig is. Ook hangt een en ander af van de ogen van de waarnemer en de gebruikte optiek. Wel is het leuk om je bevindingen te vergelijken met die van anderen.
•Je kan de scheiding en de positiehoek ook gaan meten. Hiervoor bestaan er verschillende middelen.

◦Het 'microguide oculair' : dit is een oculair met een kort brandpunt en een speciaal retikel dat tevens wordt verlicht. Het retikel bevat een lineaire schaal waarmee de scheiding kan worden gemeten en een cirkelvormige schaal met verdelingen voor het meten van de positiehoek. Met een dergelijk oculair kunnen vrij nauwkeurige metingen worden verricht.
◦Het meten van de scheiding en de positiehoek kan ook gebeuren door middel van een CCD camera ( of een andere digitale camera waarmee belichtingen tot bvb 30 sec kunnen worden gemaakt). Het principe is eenvoudig : breng een dubbelster in je beeldveld en positioneer deze best aan de Oost-zijde van je beeldveld. Start een opname van vbv 30 sec. Na een 4-tal seconden zet je de montering af. De dubbelster zal nu gaan driften naar het Westen. Het bekomen beeldje zal aldus bestaan uit 2 bolletjes met daaraan 2 lange stersporen. Door middel van een eenvoudig programma, genaamd "starpos", kan je op dit beeldje de scheiding en de positiehoek meten. Voor Starpos : zie hier.

Dubbelsterren

Waarnemen van dubbelsterren

Binstars

Home

De meest gebruikte cataloog van dubbelsterren is de WDS (Washington Double Star Catalog). Deze cataloog bevat niet minder dan 100000 visuele dubbelsterren! Het is niet steeds een eenvoudige klus om uit al deze dubbelsterren een selectie te maken om waar te nemen. Daarom ontwikkelden we BINSTARS

Het pakket bevat de volledige WDS cataloog met inbegrip van de referentie en 'notes' files. Met Binstars kan je het volgende doen:

•Uit de gehele WDS cataloog een selectie maken van dubbelsterren. Je kan selecteren op:

◦Sterrenbeeld : De WDS bevat heel wat gegevens zoals de coordinaten van de dubbelster, maar niet het sterrenbeeld waarin deze ster zich bevindt (want dat is eigenlijk niet wetenschappelijk relevant ) Daarom maakten we een routine die dit uitvist aan de hand van de coordinaten en de grenzen van de sterrenbeelden.
◦Minimum scheiding van de componenten (in boogseconden)
◦Maximum magnitude van de hoofdster.
◦Maximum magnitude van de begeleider.
◦Maximum magnitudeverschil tussen beide componenten.
◦Cataloog: In de WDS wordt ook de subcataloog aangegeven (meestal de ontdekker). De naam van een dubbelster begint dan ook meestal met een afkorting die deze ontdekker aangeeft. Sterren waarvan de naam bijvoorbeeld begint met 'STF' zijn dubbelsterren uit de cataloog van Struve.

•Eens een selectie gemaakt kan je deze ook opslaan en nadien terug opladen, zodat je niet steeds weer de gehele cataloog hoeft te doorzoeken.
•De gemaakte selectie kan ook op een textfile worden weggeschreven, zodat je die ook kan uitprinten of voor andere doeleinden gebruiken.
•Voor elke dubbelster kan je alle gegevens zien, zoals: de scheiding en de positiehoek van de eerste waarneming (bij de ontdekking) en van de laatste waarneming, het aantal verrichte waarnemingen in die tijdspanne, de magnitude van beide sterren, de ontdekker (uit de referentiefile) en eventueel nota's die gevonden worden in de WDS 'notes'.
•Je kan voor elke ster automatisch een zoekkaart afdrukken en dit zowel gewoon als spiegelbeeld (bij gebruik van een zenitprisma). Binstars maakt voor jou de kaarten volledig automatisch aan met 1 druk op de knop. Een zoekkaart bestaat steeds uit 2 delen samen op 1 A4 blad. Het bovenste deel is een kaart van circa 45 graden die bedoeld is voor het blote oog of een Telrad. Deze wordt uiteraard nooit gespiegeld. De onderste is een meer gedetailleerde zoekkaart met sterren tot magnitude 10. Deze kaart is bedoeld voor de zoeker en is al dan niet gespiegeld (naar keuze). Bovenaan de kaart staan de gegevens die je gekozen hebt in 'opties'.
•Je kan ook zonder een dubbelster te selecteren een 'losse zoekkaart' afdrukken. Deze zoekkaart kan dan dienen voor gelijk welk object. Geef gewoon de coordinaten op en zeg wat de titel van de kaart moet zijn.
•Je kan voor elke ster een kaart op het scherm tonen die je een idee geeft waar de ster staat.
•Je kan al je waarnemingen ook invoeren in Binstars.
•Heb je een waarneming ingevoerd met meting van de scheiding en de positiehoek, dan kan je je meting direct grafisch vergelijken met de gegevens uit de WDS.
•Met 1 druk op de knop 'html' maakt binstars automatisch html paginas aan van alle waarnemingen. Deze file kunnen dan direct op een website worden gezet. Je kan kiezen : ofwel de waarnemingen van alle waarnemers, ofwel alleen de waarnemingen van een bepaalde waarnemer (bijvoorbeeld jezelf)
•Om waarnemingen tussen verschillende waarnemers (of tussen een waarnemer en de werkgroep) te kunnen uitwisselen, kan je de waarnemingen van een bepaalde waarnemer en over een bepaalde periode exporteren. Hieruit komt dan een textfile in het 'binstars-waarneming-formaat'. Deze kan dan bijvoorbeeld naar de werkgroepleider worden opgestuurd. Het volstaat om een dergelijke file achteraan de file 'waarnemingen.dat' bij te plakken om de waarnemingen in te voeren.
•enz ...

Binstars

Het is de bedoeling dat de waarnemingen uit Binstars gepubliceerd zullen worden op de website van de werkgroep dubbelsterren www.dubbelsterren.vvs.be

Voorlopig echter hier een voorsmaakje.

Deze pagina's zijn automatisch gegenereerd door Binstars.

Zie hier

Waarnemingen uit Binstars

Je kan het volledige Binstars pakket GRATIS downloaden.

Ga als volgt te werk:

•Download de zip file.
•Maak een map op je computer en ontpak de zip file hierin.
•Klaar is Kees. Het programma zelf is 'binstars.exe'. Je kan als je wilt er een snelkoppeling naar maken op je werkblad.
De volledige gebruiksaanwijzing bevindt zich in de file binstars.doc ( een Microsoft Word document ).

De recentste versie van Binstars is 4.15

Klik hier om de laatste versie van Binstars te downloaden! Veel plezier.

Binstars werd geschreven door Patrick Mergan.

Downloaden Binstars