Eigenlijk zat het al een tijdje in de plannen. De bibliotheek van de sterrenwacht bevat veel tijdschriften : Zenit, Heelal, Astronomy, Astronomy Now, Sky and Telescope...
Een zee van interessante informatie, maar... hoe kan je iets terugvinden? Het kwam helaas nogal eens voor : 'Hierover heeft toch eens iets gestaan in Zenit, maar wanneer?' . Menig Andromedaan kon je dan ook wel eens een heel pak tijdschriften zien doorsnuffelen. Het idee groeide als vanzelf : er moest een handige database komen op de pc met een zoekmachine. Zo ontstond Andromag.
Vooreerst werden alle tijdschriften netjes gesorteerd en per jaargang ondergebracht in handige archiefdozen : een verschillende kleur voor elk tijdschrift. Daarna werd het catalogeren van de artikels gestart. Tegenwoordig kan je ons op geregelde tijdstippen bezig zien aan dit noeste werk, waarbij er soms met 5 PC's simultaan wordt gewerkt.
Voor elk artikel (klein of groot) wordt het volgende ingegeven :
een letter voor het tijdschrift : z = zenit, h = heelal, a = astronomy, s = sky and telescope enz...
het jaar
de maand
de bladzijde
een selectie van trefwoorden die het artikel omschrijven
Foto's worden aangegeven met een * : bvb *ngc2403. **M13 = meerdere foto's van M13

Op dit ogenblik zijn er reeds 13018 artikels gecatalogeerd ! 



Andromag is bijzonder handig voor het verzamelen van gegevens voor het voorbereiden van een weekonderwerp of een spreekbeurt. Door het ingeven van een aantal trefwoorden vinden we nu gemakkelijk alle artikels over een bepaald onderwerp terug.
In samenwerking met Astrolab Iris kunnen de gegevens van Andromag ook 'on line' geraadpleegd worden. Zie de website van Astrolab. In de rubriek 'ask me' kan je invullen wat je zoekt. De zoekmachine zoekt dan ook in Andromag.

Intussen is het Andromag programma ook geintegreerd in het programma AndroLog. Dit betekent dat men ook vanuit dit programma direct via de rubriek 'tools' de Andromag database kan raadplegen. Bovendien kan je nu ook direct vanuit een bepaald deep sky object gaan zoeken of er over dit object wat verschenen is in een van de tijdschriften.
http://www.astrolab.be/shapeimage_4_link_0
 Hoe het in elkaar zit
Radiosignalen zijn een electro-magnetische straling, net als licht, maar dan wel met een veel lagere frequentie. Theoretisch kunnen we ze ontvangen wanneer de zend- en ontvangstantenne elkaar kunnen 'zien'. Radiosignalen met een frequentie van pakweg lager dan 30 Mhz ( lange golf, middengolf, korte golf ) weerkaatsen echter op de hogere lagen van onze atmosfeer. Vandaar dat we deze zenders op heel grote afstand kunnen ontvangen. Eens boven ongeveer 40 Mhz heeft er echter normaal geen weerkaatsing meer plaats : de signalen van de zender schieten dwars door de atmosfeer de ruimte in. Hierdoor komt het dat het bereik van FM-zenders ( 88 - 108 Mhz ) in de praktijk beperkt is tot zowat 200 km. De kromming van het aardoppervlak steekt hier stokken in de wielen. Dat is ook de reden waarom men voor hetzelfde programma ( bvb Radio 1 ) meerdere zenders in het land plaatst om overal voldoende ontvangst te kunnen garanderen.
Verre buitenlandse FM-stations op meer dan 500km zijn dus normaal helemaal niet te ontvangen. Wanneer er echter een meteoor de atmosfeer induikt gaat deze door de grote wrijving en verhitting de gassen van de atmosfeer plaatselijk ioniseren : er ontstaat kortstondig een soort plasma. Dit plasma vormt dan in feite een soort 'spiegel' waarop de radiostraling weerkaatst. Op die manier kunnen we toch eventjes het signaal van de verre zender opvangen. Hierna lost het plasma op, zodat de ontvangst weer verdwijnt. Door het aantal reflecties per uur op te tellen krijgen we een idee van de meteoren-activiteit. Hierbij stellen we het volgende vast :

Er is een 'dagelijkse variatie' merkbaar : 's morgens bij zonsopgang bevinden we ons aan de boegzijde van de aarde in haar reis door de ruimte. De dagelijkse activiteit is dan het hoogst. Bij zonsondergang zitten we aan de 'luwzijde' ( de 'achtersteven' van het aardschip ) zodat de activiteit dan lager is.
De verhoogde activiteit bij een meteorenzwerm ( Perseiden, Geminiden enz... ) is ook heel goed merkbaar. We kunnen de maxima van deze zwermen heel goed bepalen.

In de praktijk moeten we dus op een fm-zender afstellen die liefst meer dan 400 km ver zit, teneinde zeker geen rechtstreekse ontvangst te hebben. De zender moet dan ook wel uitzenden op een frequentie die hier bij ons leeg is. Spijtig genoeg zit de normale FM-band ( 88mhz tot 108mhz ) bij ons eivol. In de landen van het voormalig 'oostblok' wordt echter ook nog de band van 60 tot 75 Mhz gebruikt voor omroep, al geraakt deze band ook ginder al meer en meer in onbruik. Deze frequenties zijn bij ons zo goed als ongebruikt. Met een antenne naar het Oosten en een ontvanger die geschikt is voor deze band kunnrn we dus trachten een aantal Russische zenders op te vangen. Hierbij kunnen we bvb : - een commerciele fm-ontvanger uit Rusland meebrengen - een ontvanger volledig zelf bouwen - een bestaande fm-ontvanger ( of tv-tuner) ombouwen Als antenne is een 4-elements YAGI-antenne erg geschikt. We richten hem naar het Oosten en geven hem liefst ook een elevatie van 10 tot 25 graden ( proefondervindelijk ). Daar het hier gaat om erg zwakke signalen is een antenneversterker van 10 tot 20 dB zeker geen overbodige luxe. We kunnen gewoon luisteren en het aantal reflecties per uur opschrijven. Maar wie kan dat lang volhouden? Beter is het dus om een PC dit telwerk voor ons te laten doen!

 Onze opstelling
Voor de ontvanger kozen we voor een gemengde oplossing. Een pc-kaart van het ontvangstgedeelte van een oude fm-tuner werd voor ons doel grondig omgebouwd, zodat hiermee een bereik van ongeveer 60 to 75 Mhz mogelijk is. Deze werd dan samen met een voeding en een audio-versterker in een kast ingebouwd. Er is een grof- en fijnregeling voor de frequentie en een schakelaar verdeelt het bereik in 2 banden. Verder zorgt een buffer er voor dat er een frequentieteller kan worden aangesloten zonder de oscillator te belasten. Het signaalniveau is afleesbaar op een led-array. Tevens wordt de signaalsterkte in een comparator vergeleken met een instelbare spanning. Het resultaat hiervan wordt naar de parallelpoort van een pc gestuurd. De antenne is een 4-elements yagi-antenne voor band 4. Deze is naar het Oosten gericht, met een elevatie van 20 graden.
De signalen die we ontvangen zijn afkomstig van een Russische zender uit St-Petersburg ( Radio Rossii ), die uitzendt op 66,25 Mhz. Onze ontvanger werd dan ook voor die frequentie ge-optimaliseerd. Tenslotte zit er tussen de antenne en de ontvanger nog een antenneversterker met een winst van 15dB.

 

 De metingen
Een draagbare pc staat in voor het tellen van het aantal reflecties. Dit was niet echt een eenvoudige zaak, want computers zijn echte stoorzenders die de resultaten gemakkelijk in de war sturen! Na uittesten van verschillende computers bleek dat een oud 286 laptopje (10MHz ) hiervoor nog het best geschikt was. Bij de aanvang van een waarneming wordt een dos-programma gestart dat continu de parallelpoort bewaakt. Wanneer er zich een reflectie aandient, wordt het tijdstip ( uur, min , sec en sec/100 ) en ook de lengte van de reflectie in een bestand geschreven. Nadien wordt dit bestand met een afzonderlijk programma bewerkt, gefilterd en geinterpreteerd. 
Uiteindelijk krijgen we een grafiek met het aantal reflecties per uur, en dit over verscheidene dagen.

 Resultaten

Arietiden, Zeta Perseiden en Beta Tauriden 2002
Perseiden 2002
Leoniden 2002
Geminiden 2003
Aurigiden 2007
http://www.andromeda-aalst.be/Andromeda/projecten.html#widget2http://www.andromeda-aalst.be/Andromeda/projecten.html#widget3http://www.andromeda-aalst.be/Andromeda/projecten.html#widget4http://www.andromeda-aalst.be/Andromeda/projecten.html#widget5http://www.andromeda-aalst.be/Andromeda/projecten.html#widget6shapeimage_5_link_0shapeimage_5_link_1shapeimage_5_link_2shapeimage_5_link_3shapeimage_5_link_4

Andromag

Radiowaarnemingen meteoren

Projecten

©1993-2013 Andromeda - Vereniging voor sterrenkunde van de Dendervallei

Index 5http://www.andromeda-aalst.be/Andromeda/projecten.html#widget9http://www.fotostudiopersoons.be/Andromeda/astroartplugins.html#widget14shapeimage_7_link_0
Index 5http://www.andromeda-aalst.be/Andromeda/projecten.html#widget9http://www.fotostudiopersoons.be/Andromeda/astroartplugins.html#widget14shapeimage_8_link_0
De Arietiden (30 mei tot 18 juni), de Zeta Perseiden (1 juni tot 17 juni) en de Beta Tauriden zijn dagzwermen. Dat betekent dat ze slechts "overdag" te zien zijn. Uiteraard kunnen we ze dus niet visueel waarnemen, al zijn deze zwermen tamelijk actief (met respectievelijl een ZHR van 60, 40 en 20).
De eerste grafiek geeft het aantal reflecties per uur, de tweede geeft het aantal per dag weer. Duidelijk is een maximum merkbaar op 10 juni. Dit is het gecombineerd maximum van de 3 zwermen.

 

Arietiden, Zeta Perseiden en Beta Tauriden 2002

Index 5http://www.andromeda-aalst.be/Andromeda/projecten.html#widget10http://www.fotostudiopersoons.be/Andromeda/astroartplugins.html#widget14shapeimage_10_link_0
Dit zijn metingen van de Perseiden ( 25 juli tot 22 aug ).

De eerste grafiek toont het aantal reflecties per uur van 10 tot 23 augustus. Op 16, 17 en 20 augustus zaten we geplaagd met onweer. Dit verstoort de resultaten zeer sterk, zodat deze maar zijn weggelaten.

De tweede grafiek toont het aantal reflecties per dag.

We merken hier dus duidelijk een maximum op de 13de.

 

Perseiden 2002

Index 5http://www.andromeda-aalst.be/Andromeda/projecten.html#widget10http://www.fotostudiopersoons.be/Andromeda/astroartplugins.html#widget14shapeimage_12_link_0
Dit zijn metingen van de Leoniden (14 tot 20 november).

De grafiek toont het aantal reflecties per uur van 17 november om 16u tot 20 november om 18u.

De sterk verhoogte activiteit vanaf 1u UT tot ongeveer 11u UT is duidelijk merkbaar. Dit betekent dat we activiteit van zowel de stofbuis van 1767 (met voorspeld maximum rond 4u UT) als deze van 1866 (met maximum rond 10u UT) hebben opgevangen. Beide versmelten tot één grote piek. Bij het maximum werden zelfs meer dan 550 reflecties per uur opgetekend. Niet alle meteoren in de hoofdpiek zijn Leoniden: er zitten er vrijwel steeds een aantal ‘sporadische’ bij. De dag ervoor en erna zien we ook duidelijk het verloop van de ‘dagelijkse variatie’ bij sporadische meteoren. Dit vertoont een maximum bij zonsopgang (wanneer we ons op de ‘boeg van het aardschip’ bevinden  en een minimum bij zonsondergang (we zitten dan aan de ‘achterkant’ van de aarde in haar reis door de ruimte .

 

Leoniden 2002

Index 5http://www.andromeda-aalst.be/Andromeda/projecten.html#widget10http://www.fotostudiopersoons.be/Andromeda/astroartplugins.html#widget14shapeimage_14_link_0
Dit zijn metingen van de Geminiden (7 tot 16 december).

De eerste grafiek toont het aantal reflecties per uur van 5 tot 19 december, de tweede toont het aantal reflecties per dag.

Het maximum op 14 december is hier duidelijk te merken.

 

Geminiden 2002

Index 5http://www.andromeda-aalst.be/Andromeda/projecten.html#widget10http://www.fotostudiopersoons.be/Andromeda/astroartplugins.html#widget14shapeimage_16_link_0
De Aurigiden is een zeer zeldzame meteorenzwerm. Hij is afkomstig van de komeet Kiess, een langperiodieke komeet met een omlooptijd van zowat 2000 jaar! Ze passeerde in 82 voor Christus voor het laatst langs de zon. De stofbuis waardoor de aarde op zaterdag 1 september 2007 ging is nog van dan afkomstig. Die stofbuis is erg klein en de Aurigiden geven dan ook maar een zeer korte piek. Op een uur is het voorbij .... Bovendien gebeurde het ook overdag, zodat de enige kans om hem waar te nemen was het te doen door middel van onze 'meteor scatter receiver'.

Het heeft wat voeten in de aarde gehad, maar het is warempel gelukt!

  1. De yagi antenne was zo goed als uit elkaar gevallen en moest eerst worden hersteld.

  2. De ontvanger was ook al defekt geraakt! Gelukkig konden we hem tijdig herstellen.

  3. Het laptopje dat de telling moet uitvoeren kon ook al niet meer opstarten! De controller van de harde schijf was naar de eeuwige jachtvelden. Maar we hebben een DOS6.2 op een disketje gezet en daarop hebben we hem kunnen opstarten.

Vanaf donderdagavond 30-8 om 18u zijn de metingen in gang gezet en deze lieten we lopen tot zondag 2-9 14u.


De Aurigiden vertonen blijkbaar een serieuze, maar korte piek op zaterdag 1 sept tussen 13 en 14u lokale tijd, dus tussen 11 en 12u UT. Merkwaardig is dat er de dag ervoor ook nog een piek te zien is, namelijk omstreeks 8u 's morgens ( 6u UT ). Geen idee of dat ook met de Aurigiden iets te zien heeft. De eerste grafiek toont de resultaten van donderdag 18u tot zondag 14u met het aantal reflecties per uur.

De tweede grafiek is een detail van zaterdag tussen 12 en 14u (LT) met hier het aantal reflecties per minuut.






 

Aurigiden 2007

Index 5http://www.andromeda-aalst.be/Andromeda/projecten.html#widget10http://www.fotostudiopersoons.be/Andromeda/astroartplugins.html#widget14shapeimage_18_link_0

We kennen allemaal de fameuze 'draaibare sterrenkaart'. Zo circuleren er reeds 6 vershillende versies van dit handig attribuut in Andromeda. Ze komt zeker goed van pas bij het plannen van waarnemingssessies. Alle hebben ze echter een ding gemeen : er staat weinig op, alleen de helderste sterren en de sterrenbeelden. Hier en daar treffen we ook nog een belangrijk Messier object aan. Dat is gewoonlijk alles. Dit kan ook natuurlijk niet anders wegens de afmetingen van dit soort schijven.

Willen we meer deep sky objecten op de kaart, dan wordt het een atlas, of de uitermatig handige Androlog fiches, welke zowel een overzichts- als een detailkaart bevatten. Reeds een tijdje groeide echter het idee om eens een 'grote' ronde kaart te maken, diameter 1 meter, met niet alleen de heldere sterren en sterrenbeelden, maar ook alle deep sky objecten uit Androlog. Uiteraard neem je zo een kaart niet mee onder de sterrenhemel ( een beetje onhandig met dit formaat ), maar aan de muur opgehangen geeft ze een overzicht van de sterrenhemel tot declinatie -40 graden, met hierop :

  1. alle sterren uit de YBS ( Yale Bright star catalog )

  2. de heldere sterren verbonden met 'constellation lines'

  3. de namen van de sterrenbeelden

  4. alle deep sky objecten uit Androlog ( open clusters, globular clusters, planetaire nevels en galaxies)

De kaart heeft hetzelfde soort coordinatenstelsel als een draaibare sterrenkaart ( declinatie radiaal, de hemelpool is het centrum ).

Zones met grote dichtheid aan objecten, zoals bvb de Virgocluster, zijn omcirkeld, waarbij er verwezen wordt naar detailcirkels op de 4 hoeken van de kaart.

De kaart wordt automatisch door een programma aangemaakt aan de hand van de datafiles van Androlog, waarbij de gegevens in hpgl naar de printer gestuurd worden. Op dit ogenblik print het programma 25 bladzijden A4 op de (laser)printer. Deze pagina's worden dan aan elkaar gekleefd tot 1 grote kaart.

Plannen worden op dit ogenblik gesmeed om de kaart in 1 stuk te kunnen 'plotten' op een grote printer welke op een breedte van 1 meter kan printen.

Reuze draaibare sterrenkaart

Index 5http://www.andromeda-aalst.be/Andromeda/projecten.html#widget9http://www.fotostudiopersoons.be/Andromeda/astroartplugins.html#widget14shapeimage_20_link_0

Onze leden Carlo en Roger hebben beide als experiment zelf een spiegel geslepen. Deze bevinden zich in een vergevorderd stadium. Het idee : een van deze spiegels gebruiken om een complete Newtonkijker te bouwen.
Helaas, in 2011 liggen de spiegels zo goed als afgewerkt te wachten op een geïnteresseerde die er een Newtontelescoop wil mee maken.

Newtonkijker

Index 5http://www.andromeda-aalst.be/Andromeda/projecten.html#widget9http://www.fotostudiopersoons.be/Andromeda/astroartplugins.html#widget14shapeimage_22_link_0

Index